Depresja egzogenna powstaje w wyniku działań czynników zewnętrznych, a zatem jest reakcją na traumatyczne doświadczenia, w tym wyniszczające relacje międzyludzkie. W porównaniu do innych rodzajów depresji, możne ona przebiegać stosunkowo łagodnie, co wcale nie oznacza, że wolno bagatelizować jej objawy. Przyjrzyjmy się zatem nieco bliżej, czym jest depresja egzogenna oraz jakie są jej przyczyny i objawy u nastolatków.
Czym jest depresja egzogenna?
Depresja egzogenna (zwana również reaktywną lub zewnątrzpochodną) to, w dużym uproszczeniu, gwałtowana reakcja układu emocjonalnego na bodziec – czynnik psychospołeczny lub też traumatyczne wydarzenie. Obecność w tym przypadku bodźca determinującego sprawia, że depresja ta traktowana jest w kategoriach zaburzenia afektywnego. Z tego też względu w jej leczeniu stosuje się przede wszystkim różne metody psychoterapeutyczne, rzadziej zaś leczenie farmakologiczne.
Młodzież z depresją – przyczyny depresji reaktywnej
Depresja egzogenna, najogólniej rzecz ujmując, wywoływana jest trudnym doświadczeniem życiowym. Przy czym każdy z nas inaczej reaguje na przykre wydarzenia, dlatego trudno jest jednoznacznie wskazać, co konkretnie może być podłożem dla rozwoju tego typu depresji.
Niemniej, wśród najczęstszych czynników, stymulujących rozwój depresji reaktywnej u młodzieży, wskazuje się:
•   długotrwały konflikt w środowisku rówieśników, w rodzinie,
•   prześladowanie, nękanie przez otoczenie, alienacja społeczna,
•   nieumiejętność radzenia sobie z obowiązkami szkolnymi,
•   problemy zdrowotne,
•   uczestnictwo w wypadku - jako ofiara lub sprawca,
•   poważne zmiany w życiu, np. zmiana miejsca zamieszkania,
•   śmierć bliskiej osoby,
•   przyjmowanie substancji psychoaktywnych.
Objawy depresji egzogennej u nastolatków
Depresja egzogenna u młodzieży najczęściej objawia się:
•   przygnębieniem i smutkiem utrzymującym się dłuższy czas – co najmniej 2 tygodni,
•   apatią, zniechęceniem, rozdrażnieniem, biernością, obojętnością,
•   zaburzeniem snu,
•   zaburzeniem łaknienia,
•   wycofywaniem się z kontaktów społecznych, zaniedbywaniem relacji koleżeńskich i rodzinnych,
•   zaburzeniami pamięci i koncentracji,
•   zaniedbywaniem obowiązków szkolnych,
•   myślami samobójczymi,
•   autoagresją,
•   anhedonią -  obniżeniem zdolność lub jej brak do odczuwania przyjemności cielesnej, emocjonalnej, intelektualnej czy duchowej,
•   nadużywaniem substancji psychoaktywnych,
•   zrachowaniami nihilistycznymi i agresywnymi.
Ile trwa depresja reaktywna?
Czas występowania depresji egzogennej ściśle związany jest z czasem występowania trudnego wydarzenia – determinanta zaburzenia. Jeśli powodem depresji jest trudna relacja rodzinna, będąca stanem nieprzemijającym, to depresja reaktywna może trwać nawet kilkadziesiąt lat. W przypadku wydarzeń tragicznych - jednorazowych, np. śmierci bliskiej osoby, reakcje organizmu bywają bardzo różne. Najczęściej stan depresji utrzymuje się wówczas od kilku tygodni do kilku miesięcy, choć w niektórych przypadkach może on trwać nawet wiele lat.
Zobacz również: Zaburzenia emocjonalne u młodzieży
Leczenie depresji reaktywnej u nastolatków
Osoby cierpiące na depresje reaktywną, czyli egzogenną potrzebują przede wszystkim terapii psychologicznej. W tym przypadku, nieco inaczej niż przy depresji endogennej, znacznie rzadziej sięga się po leczenie farmakologiczne, a jeśli już to tylko w charakterze wspierającym.
Przy leczeniu depresji egzogennej dobre efekty daje terapia poznawczo-behawioralna, dzięki której osoba ciepiąca na ten rodzaj depresji ma możliwość przepracowania i zrozumienia problemów, a następnie wypracować metody radzenia sobie z trudnymi emocjami.