Osada Empatia - Prywatny ośrodek psychoterapii dla młodzieży
DEPRESJA U MŁODZIEŻY
Depresja u młodzieży - przyczyny, objawy, leczenie.
Coraz więcej osób zmaga się z depresją, o czym niestety nadal mało się mówi. Wielu ludzi wstydzi się tego, że ma problemy natury psychicznej. Widać to wyraźnie wśród młodzieży, która z obawy przed oceną i wyśmianiem przez rówieśników dusi w sobie emocje i nie mówi o swoich stanach depresyjnych. Warto też od razu zaznaczyć, że młodzież bardzo często nawet nie zdaje sobie sprawy z tego, czym jest tak naprawdę depresja, jak się objawia. Bagatelizuje się to schorzenie, a wymaga ono leczenia. Przyczynia się do wystąpienia symptomów dotyczących sfery zarówno psychicznej, jak i fizycznej.
Istotne będzie zauważenie tego, że dziecko ma problemy i udzielenie mu odpowiedniej pomocy. Depresja jest coraz poważniejszym problemem u młodzieży Depresja dotyka ludzi w niemalże każdym wieku. Borykają się z nią zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci. O schorzeniu tym można mówić w przypadku długoterminowego obniżenia nastroju, któremu towarzyszy wiele objawów zarówno psychicznych, jak i somatycznych.
Kiepskie samopoczucie nie jest niczym niepokojącym. Pojawia się u każdego od czasu do czasu. Uczucie przygnębienia może utrzymywać się przez nawet kilka dni. Nadal nie można jeszcze mówić o stanach depresyjnych. Oczywiście depresja ma różny przebieg. U niektórych osób obserwuje się stany lękowe o charakterze nawracającym. Pojawiają się one co pewien czas, zwykle pod wpływem różnych czynników zewnętrznych. Najczęściej mają postać łagodną. Nie brakuje również osób z depresją o przebiegu przewlekłym. Towarzyszą im rozmaite symptomy o stałym nasileniu, co niestety mocno obniża jakość życia.
Trzeba też pamiętać o tym, że depresja nie ogranicza się wyłącznie do wahań nastroju. Występują także inne zaburzenia psychiczne. Często diagnozuje się zaburzenia depresyjno-lękowe. Zgodnie ze statystykami już prawie 10% nastolatków boryka się z depresją, dotyczy to przede wszystkim dziewczyn. Prognozy wskazują na to, że przypadków depresji u młodzieży będzie dwukrotnie więcej. Nie brakuje również doniesień, że już nawet co trzeci nastolatek zmaga się z różnymi objawami depresyjnymi.
Co przyczynia się do rozwoju depresji u nastolatków?
Przyczyn depresji może być wiele. Każdy człowiek reaguje inaczej na rozmaite czynniki zewnętrzne. Najczęściej jest tak, że na rozwój tego schorzenia składa się wiele powodów. Nagromadzenie się problemów, z którymi młody człowiek nie potrafi sobie poradzić, w końcu doprowadza do pojawienia się szeregu zaburzeń natury psychofizycznej. Przyczyny depresji mogą być biologiczne, psychogenne lub środowiskowe.
U niektórych osób za wystąpienie depresji odpowiadają uwarunkowania genetyczne. Jeśli w rodzinie są przypadki zaburzeń psychicznych, to dziecko znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowalności. Zdarza się tak, że problem wynika z niewłaściwego działania neuroprzekaźników znajdujących się w mózgu. Gospodarka hormonalna również ma ogromny wpływ na to, jak się czuje człowiek. Dotyczy to strefy zarówno psychicznej, jak i fizycznej. U nastolatków stwierdza się burzę hormonalną, co sprzyja niestety powstawaniu depresji.
Jakie czynniki mogą odpowiadać za stany depresyjne u młodzieży?
Problemem wielu nastolatków jest niska samoocena, brak pewności siebie i kiepskie radzenie sobie z krytyką. Wszystko to niestety zwiększa ryzyko rozwoju depresji. Niektórzy mają też skłonność do samokrytyki, co tylko pogłębia problem. Jeśli nastolatek nie czuje się bezpieczny, nadinterpretuje fakty, żyje ciągle w stresie, to będzie podatny na zaburzenia depresyjne. Słabe umiejętności społeczne, niedogadywanie się z innymi to często spotykane przyczyny psychogenne. Otoczenie ma ogromny wpływ na to, jak dziecko postrzega siebie i innych.
Depresję często stwierdza się u nastolatków mających trudną sytuację w rodzinie. Jeśli w domu dochodzi do destruktywnych zachowań, nie brakuje używek, to ma to bardzo niekorzystny wpływ na psychikę dziecka. Nawet zła sytuacja materialna może przyczynić się do rozwoju depresji, podobnie jest z problemami szkolnymi. Dziecko odrzucane przez rówieśników, doświadczające przemocy lub nadużyć seksualnych będzie w grupie podwyższonego ryzyka rozwoju depresji. Czym objawia się depresja młodzieżowa? Objawów depresji jest wiele, ale najczęściej są one niewidoczne we wczesnym stadium schorzenia.
Zwykle rodzice i najbliższe otoczenie nie zauważają problemu. Trzeba pamiętać o tym, że depresja nie pojawia się nagle, jak przykładowo przeziębienie lub grypa. Jest to proces powolny i długotrwały, podobnie jak późniejsze leczenie. Jeśli dziecko nie otrzyma wsparcia i specjalistycznej pomocy, to niestety zacznie pojawiać się coraz więcej symptomów dotyczących sfery psychofizycznej. W ostateczności mogą wystąpić nawet myśli samobójcze i próba odebrania sobie życia.
U każdego nastolatka depresja może objawiać się w nieco inny sposób. Najczęściej pojawia się smutek i przygnębienie. Nastolatek staje się drażliwy i często płacze. Obserwuje się duże wahania nastrojów. Raz dziecko wpada w złość i staje się agresywne, innym razem ogarnia je rozpacz. Nastolatek nie czuje zrozumienia, zaczyna odgradzać się od otoczenia, odpychać nawet bliskie mu osoby. Nie wykazuje chęci utrzymywania jakichkolwiek relacji. Kolejnym częstym symptomem jest apatia. Dziecko czuje się obojętne, nic go już nie cieszy.
Po czym poznać depresję u nastolatka?
Normalnym zjawiskiem jest to, że ktoś się nudzi. Jeśli jednak taki stan utrzymuje się przez długi czas, nastolatek czuje do wszystkiego niechęć, to często świadczy to o zaburzeniach depresyjnych. Brak zainteresowania rzeczami, które do tej pory sprawiały przyjemność, to kolejny objaw depresji. Dziecko może nawet zaniechać wykonywania swoich obowiązków, przestać chodzić do szkoły lub wychodzić z domu. Pogłębiająca się depresja doprowadza nawet do tego, że dziecko przestaje dbać o higienę osobistą. Częstym symptomem depresji jest wycofanie się z życia towarzyskiego i unikanie kontaktu z innymi, dotyczy to także rówieśników. Nastolatek staje się bardziej wrażliwy na krytykę i ostro reaguje nawet w przypadku zwrócenia uwagi. U niektórych pojawia się złość, a inni reagują płaczem.
W przypadku depresji młodzieżowej charakterystyczne są pesymistyczne myśli, zaburzona ocena rzeczywistości, brak wiary we własne możliwości, niska samoocena. Nastolatek czuje się bezużyteczny i winny temu, co spotkało jego i bliskie mu osoby. Depresji towarzyszą również uczucie niepokoju i napięcia, stany lękowe, impulsywne działania. Zdarzają się nawet różne objawy psychotyczne typu omamy wzrokowe i słuchowe oraz urojenia. U niektórych nastolatków dochodzi także do działań autodestrukcyjnych typu okaleczanie się. W skrajnych przypadkach pojawiają się również myśli samobójcze i może dojść do prób targnięcia się na swoje życie.
Kiedy należy udać się z dzieckiem do specjalisty?
Jeśli dziecko jest smutne, rozdrażnione lub przestraszone, to pierwszym krokiem będzie rozmowa z nim o jego emocjach. Znalezienie przyczyny problemu to podstawa. Często jest tak, że po wyeliminowaniu czynnika pogarszającego nastrój wszystko wraca do normy. Jeśli jednak mija kilka dni i nie ma żadnej poprawy lub wręcz dochodzi do nasilenia objawów mogących świadczyć o depresji, to należy udać się z dzieckiem do specjalisty. Nie można bagatelizować problemu i zwlekać z odwiedzeniem psychologa.
Alarmujące powinny być zachowania dziecka, które obniżają jakość jego codziennego życia, utrudniają funkcjonowanie. Najlepszym rozwiązaniem będzie w takim przypadku udanie się do lekarza mającego specjalizację w psychiatrii dzieci i młodzieży. Przy mniej nasilonych symptomach można wybrać się do psychologa, a on na podstawie przeprowadzonego wywiadu z dzieckiem skieruje je na konsultację psychiatryczną. Najważniejsze będzie to, aby obserwować swoje dziecko i reagować, gdy dzieje się coś niepokojącego. Najczęściej jest tak, że nastolatek pokazuje swoim zachowaniem to, że z czymś sobie nie radzi.
Natychmiastowej pomocy specjalistycznej wymaga dziecko, które ma myśli samobójcze. Na szczególną uwagę zasługują zainteresowania śmiercią, zaniedbywanie wyglądu, problemy ze snem, zaburzenia odżywiania, gromadzenie potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów (mogących służyć do zrobienia sobie krzywdy, odebrania życia). Jeśli dziecko nagle wycofuje się z życia rówieśniczego, zamyka się w pokoju, traci zainteresowanie dotychczasowymi pasjami, to należy umówić się na wizytę u specjalisty.
W jaki sposób jest leczona depresja u młodzieży?
Depresję diagnozuje się na podstawie wywiadu lekarskiego i badań psychiatrycznych. Leczenie tego schorzenia polega na użyciu różnych metod. Podstawą jest oczywiście psychoterapia, ale czasem konieczne staje się włączenie leczenia farmakologicznego. Ważna jest oczywiście psychoedukacja, czyli uświadamianie dziecka o istnieniu depresji, jej objawach i sposobach radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
Psychoterapia może być: indywidualna grupowa, rodzinna. Jeśli nastolatek wycofuje się z życia rówieśniczego, to stosuje się psychoterapię grupową. W przypadku nasilenie objawów depresji często wdraża się farmakoterapię. Leki zawsze dobiera się indywidualnie do konkretnego pacjenta. Trzeba jednak mieć na uwadze to, że nie zawsze przynosi to oczekiwane efekty. Czasem konieczne staje się eksperymentowanie z preparatami i dawkami. Jeśli nastolatek wykazuje zachowania destruktywne i zagrażające jego życiu, to może być niezbędna hospitalizacja w oddziale psychiatrycznym.
Oczywiście trzeba liczyć się z tym, że przepisane leki z grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny mają różne działania niepożądane. Pogorszenie samopoczucia jest jednak czymś normalnym, negatywne skutki uboczne zwykle ustępują samoczynnie w ciągu kilkunastu dni. Podawane preparaty antydepresyjne nie zawsze są odpowiednie dla każdego pacjenta i czasem trzeba z nich zrezygnować, bo ich stosowanie przynosi efekt odwrotny do zamierzonego. Depresja jest schorzeniem mającym tendencję do nawracania, dlatego dziecko musi być pod stałym nadzorem lekarza. Nie można przerywać leczenia po pojawieniu się poprawy. Nawet po ustaniu objawów depresyjnych dziecko powinno regularnie odwiedzać psychologa.
