Depresja endogenna powstaje na skutek biologicznych zaburzeń pracy mózgu, a zatem nie jest wynikiem działania czynników zewnętrznych, stąd problem z jej zdiagnozowaniem i leczeniem. Osoba cierpiąca na tego typu zaburzenie, często popada w społeczną izolację, co dodatkowo pogłębia przebieg tej choroby. Ponadto nieleczona może być bardzo groźna i w najgorszym przypadku prowadzić do samobójstwa. Dlatego tak ważne jest poznanie jej objawów, bowiem może występować nie tylko u dorosłych, ale również u młodzieży.
Depresja endogenna i jej przyczyny
Depresja endogenna, nazywana również wewnątrzpochodną (z greki „endo” oznacza „wewnętrzny”), jest to zespół silnych zaburzeń nastroju i myślenia, których podłożem jest nieprawidłowe funkcjonowanie organizmu, zwłaszcza układu nerwowego i hormonalnego. W związku z tym, że najczęściej pojawia się bez widocznej, dające się zidentyfikować przyczyny zewnętrznej (tak jak ma to miejsce w przypadku depresji egzogennej) to może wystąpić u osób, które w powszechnym odbiorze postrzegane są jako szczęście, niedoświadczone traumatycznymi przeżyciami. Dlatego też bywa określana „depresją znikąd”.
Przyczyn depresji endogennej najczęściej doszukuje się w nieprawidłowym działaniu układu systemów nerwowego oraz hormonalnego, a w szczególności w występowaniu zaburzeń wydzielania substancji, takich jak: serotonina, noradrenalina i dopamina.
Objawy depresji endogennej
Depresja endogenna najczęściej ma długotrwały charakter. Co prawda z definicji wynika, iż pojedynczy epizod musi trwać min. 2 tygodnie, jednak w praktyce chorzy zmagają się z nią nawet przez długie lata. Co więcej, charakteryzuje się dużym nasileniem i zróżnicowaniem symptomów, które możemy podzielić na: pierwotne (osiowe) i wtórne (niespecyficzne).
Wśród objawów pierwotnych depresji endogennej u młodzieży wskazuje się:
• depresyjny nastrój, bez wyraźnych przyczyn zewnętrznych, który utrzymuje się przez większą część dnia - nieprzerwanie w okresie min. 2 tygodni;
• obniżenie napędu psychoruchowego, które objawia się m.in.: spowolnieniem ruchowym, utratą energii i sił, uczuciem ciągłego zmęczenia, małomównością, obniżeniem kondycji intelektualnej, trudnościami z koncentracją, pamięcią, logicznym myśleniem;
• zaburzenie rytmu okołodobowego, w tym: bezsenność i trudnościami w zasypianiu;
• nieprzemijające uczucie lęku, poczucie zagrożenia, nerwowe wyczekiwanie itp. ruchowej.
Ponadto w przebiegu depresji endogennej mogą występować również symptomy niespecyficzne, takie jak:
• spłycenie emocji, np. brak reakcji na pozytywne wydarzenia, które mają miejsce wokół
• obniżone zainteresowanie światem zewnętrznym, innymi ludźmi, a nawet sobą
• niska samoocena, silne poczucie winy bez dającego się określić powodu, lęk przed oceną zewnętrzną,
• alienacja – na płaszczyźnie towarzyskiej czy rodzinnej,
• zaburzenia łaknienia lub niepohamowany apetyt,
• nasilony lęk przed śmiercią lub odwrotnie – skłonności samobójcze.
Zobacz również: Jakie są objawy depresji egzogennej u nastolatków?
Depresja endogenna u młodzieży – jak leczyć?
Leczenie depresji endogennej powinno odbywać się na kilku płaszczyznach.
Po pierwsze, konieczna jest opieka psychiatry, który podejmie odpowiednie leczenie farmakologiczne. W ramach terapii stosuje się leki antydepresyjne, które są inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny lub też leki trójcykliczne, zwiększające poziom neuroprzekaźników w układzie nerwowym.
Po drugie, terapia farmakologiczna powinna być wzmocniona psychoterapią. W leczeniu depresji endogennej wskazana jest terapię psychodynamiczna lub poznawczo-behawioralna. Jeśli chodzi o terapię psychodynamiczną to pomaga ona w przełamywać różnego rodzaju barier psychicznych. Zaś terapia poznawczo-behawioralna opiera się, w dużym skrócie, na pracach domowych wykonywanych z tygodnia na tydzień.
Coraz bardziej popularna staje się również terapia rodzinna, dzięki której pomoc uzyskuje nie tylko pacjent, ale również rodzina.